Zaburzenia czynnościowe jelit

Zaburzenia czynnościowe jelit (Functional Gastrointestinal Disorders – FGID) to grupa schorzeń przewodu pokarmowego, które charakteryzują się zaburzeniami działania funkcji jelit, jednak nie wykazują istotnych zmian w strukturze anatomicznej ani patologii organicznej. Jednym z najczęstszych zaburzeń w tej kategorii jest Zespół Jelita Nadwrażliwego (IBS) wraz innymi popularnymi FGID jak na przykład zaburzenia czynnościowe przełyku, żołądka czy dwunastnicy.
Ogólna charakterystyka zaburzeń:

• FGID nie są związane z widocznymi zmianami anatomicznymi organicznymi w obrębie przewodu pokarmowego.
• Zaburzenie funkcji jelit: objawy wynikają z zaburzenia funkcji jelit, takich jak motoryka, wrażliwość jelit czy funkcje wydzielnicze.

Każde z zaburzeń charakteryzuje się swoimi specyficznymi objawami. Na przykład w przypadku IBS (Zespołu Jelita Nadwrażliwego) są to bóle brzucha, zaburzenia rytmu wypróżnień i wzdęcia.
Inne przykłady zaburzeń (FGID) to:

• Choroba refluksowa przełyku (GERD), czyli choroba, w której treść żołądkowa cofa się do przełyku, powodując zgagę, pieczenie w klatce piersiowej i inne objawy dyskomfortu trawiennego.
• Dyspepsja funkcjonalna w której główne objawy to bóle brzucha, uczucie pełności i niestrawność, bez widocznych zmian organicznych.
• Zaburzenia czynnościowe przełyku, które mogą obejmować trudności w połykaniu, ból w klatce piersiowej czy uczucie zatrzymania pokarmu w przełyku.

Diagnostyka w zaburzeniach czynnościowych jelit (FGID) opiera się przede wszystkim na wykluczaniu innych chorób i na spełnienia kryteriów diagnostycznych charakterystycznych dla danego zaburzenia. Często wymaga również współpracy z lekarzem – gastroenterologiem.

W przypadku wielu FGID zmiany w diecie i eliminacja potencjalnych drażniących składników, zastosowanie diety zawierającej odpowiednią ilość dobrze tolerowanego błonnika może pomóc w łagodzeniu objawów. W przypadku, gdy błonnik powoduje uciążliwe dolegliwości należy spożywać w zastępstwie maślan sodu, który powstaje w wyniku trawienia błonnika przez bakterie, a jego działanie łagodzi objawy dysfunkcji i poprawia komfort życia pacjentów.

Oczywiście objawy możemy łagodzić przy udziale leków przeciwbólowych, leków regulujących ruchy jelit czy substancji aktywnych zmniejszających kwasowość, są one stosowane w zależności od rodzaju zaburzenia (FGID).
Jednym z czynników przyczyniających się do zaburzeń jest długotrwały stres i dlatego też, terapie takie jak poznawczo-behawioralna, czy techniki relaksacyjne mogą być bardzo pomocne zarządzaniu stresem. To może wpłynąć na eliminację lub ograniczenie objawów FGID.

Korzystne jest samodzielna nauka rozpoznawania zależności występujących między naszym samopoczuciem a objawami jelitowymi. Należy obserwować kiedy i jakie objawy się pojawiają, czy jest to związane z porą dnia, z częstotliwością przyjmowania posiłków, czy z tym co zjedliśmy, czy posiłek był spożyty „w biegu”, czy towarzyszy nam w życiu stres, brak właściwego snu, aktywności fizycznej.

W przypadku dolegliwości związanych z funkcją jelit, istotne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu dokładnej diagnozy i opracowania spersonalizowanego planu leczenia. Leczenie FGID jest zazwyczaj indywidualne, a jego skuteczność może się różnić w zależności od przypadku pacjenta. Warto rozważyć konsultację z dietetykiem, który w oparciu o swoją wiedze i doświadczenie dobierze najbardziej odpowiednią dietę.