Jelito nadwrażliwe – leki i żywienie medyczne -kompleksowe wsparcie jelit
Zespół jelita drażliwego, znany jako jelito nadwrażliwe oraz IBS to schorzenie, które powoduje ogromny dyskomfort u pacjenta. Ze względu na rozległe objawy ze strony układu pokarmowego znacząco przyczynia się do spadku komfortu życia. Coraz więcej specjalistów przyznaje, że osoby cierpiące na to zaburzenie wymagają nie tylko kompleksowej opieki pod kątem leczenia objawów, ale także terapii psychologicznej, gdyż zarówno do przyczyn jak i skutków IBS można zaliczyć także stany lękowe, przewlekły stres oraz depresję.
Czym jest IBS?
IBS to skrót od zespołu jelita drażliwego (Irritable Bowel Syndrome). Jest to przewlekła choroba jelit charakteryzująca się bólami brzucha, zaburzeniami w rytmie wypróżnień (np. występują biegunki, zaparcia lub naprzemienne obie dolegliwości), wzdęciami oraz innymi objawami, takimi jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy nadmierna produkcja gazów. Chociaż przyczyny IBS nie są do końca zrozumiałe, uważa się, że na rozwój tej choroby mogą wpływać elementy takie jak stres, dieta, zaburzenia hormonalne czy czynniki genetyczne. Leczenie IBS zwykle obejmuje zmiany w diecie, kontrolę stresu oraz leki mające na celu łagodzenie objawów.
Jak można leczyć IBS?
Leczenie IBS zwykle obejmuje kombinację strategii, które mają na celu łagodzenie objawów i poprawę jakości życia. Oto kilka metod wsparcia pacjenta, które mogą zostać wykorzystane:
- Zmiana diety – niektóre pokarmy i napoje mogą nasilać objawy IBS, zatem wskazana jest ich eliminacja. Ograniczenie spożycia produktów może obejmować: nabiał, produkty zawierające dużo cukru lub fermentujących oligosacharydów, alkohol, kofeinę, pikantne potrawy. Może to pomóc w ograniczeniu nieprzyjemnych dolegliwości.
- Suplementy diety – osoby z IBS mogą korzystać z suplementów diety, takich jak błonnik, probiotyki, żywność specjalnego przeznaczenia medycznego lub preparaty ziołowe, aby poprawić funkcjonowanie jelit. Paradoksalnie mimo zaleceń lekarskich u wielu pacjentów z problemami jelitowymi błonnik może nasilać objawy i nie jest możliwe spożywanie go w wystarczającej ilości. W przypadku, gdy błonnik powoduje nieprzyjemne dolegliwości warto spożywać w zastępstwie maślan sodu, który powstaje w wyniku trawienia błonnika przez bakterie. Co więcej, maślan w postaci mikrootoczkowanej w matrycy triglicerydowej skutecznie przyczynia się do zmniejszenia objawów IBS, dzięki stopniowemu uwalnianiu w przewodzie pokarmowym, co długofalowo wpływa na łagodzenie objawów IBS.
- Farmakoterapia – leki mogą być przepisywane w celu złagodzenia konkretnych objawów, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki lub zaparcia. Przykładami takich leków są leki przeciwbólowe, leki przeciwbiegunkowe, leki przeciwwzdęciowe i leki regulujące rytm wypróżnień.
- Zarządzanie stresem – techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, głębokie oddychanie, joga czy terapia poznawczo-behawioralna, mogą pomóc w zmniejszeniu stresu, który może nasilać objawy IBS.
- Aktywność fizyczna – regularna, umiarkowana aktywność fizyczna może pomóc w regulowaniu rytmu wypróżnień oraz w zmniejszeniu stresu, co może przynieść ulgę osobom z IBS.
- Terapia psychologiczna – w przypadkach, gdy stres i problemy emocjonalne znacząco wpływają na objawy IBS, terapia psychologiczna, w tym terapia poznawczo-behawioralna, może być pomocna.
- Zmiany stylu życia – unikanie palenia tytoniu, regularne spożywanie posiłków, odpowiednia ilość snu i stały harmonogram aktywności fizycznej, to elementy zdrowego stylu życia, które mogą pomóc w ograniczeniu skutków IBS.
Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii zaleca się konsultację z lekarzem w celu oceny indywidualnej sytuacji pacjenta oraz ustalenia optymalnego planu leczenia.
Zalecenia PTG-E
W 2018 r. ukazały się polskie rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne dotyczące IBS opracowane przez PTG-E (pełen tekst dostępny na stronie internetowej PTG-E). W 2021 r. w „American Journal of Gastroenterology” opublikowano również rekomendacje ACG. Jak wyjaśnia prof. Grażyna Rydzewska, różnic między stanowiskami polskich i amerykańskich ekspertów jest niewiele. W obu silną rekomendację do stosowania otrzymał eubiotyk rifaksymina oraz błonnik rozpuszczalny.
- Leczenie IBS jest kilkuetapowe. Konieczna jest charakterystyka pacjenta, w której określa się objaw dominujący, wcześniejsze leczenie, oczekiwania i preferencje. Należy dokładnie omówić z pacjentem specyfikę choroby, zwłaszcza sytuacje, które mogą nasilać objawy. Niezbędne są modyfikacje diety i stylu życia- mówi prof. Grażyna Rydzewska – gastrolog1 .
1Wysocka K., Polskie i amerykańskie wytyczne dotyczące IBS. Proste rozpoznanie – jakie leczenie? Termedia, Kurier Medyczny 6/2021